İlham veren deneyimler, güçlü kadınlar

“Kadınların Adalete Erişiminin Desteklenmesi” Çalıştaylarından Notlar

Hayata Destek ve UN Women ile ortak yürütülen “Kadınların Adalete Erişiminin (Hak ve Hizmetler) Desteklenmesi” projesi kapsamında Hayata Destek ekipleri kırsal kesimdeki kadınlarla bir araya gelerek bilgi ve deneyimlerini paylaşıyor. Federasyondaki Urfa tarlasına erişim sorumlusu Hülya İnan, Veranşehir’de bir köydeki atölye çalışmasından geri bildirimde bulunurken hikayesini paylaşmanın gücünü hatırlatıyor.

Ben Hülya İnan, Şanlıurfa’nın Feranşehir ilçesinde doğup büyüdüm. öğretmenim. 2016 yılında Hayata Destek ile yollarımız kesişti. Derneğin Adana ve Zonguldak’ta geçici mevsimlik tarım arazilerinde ve Viranşehir’den Hayat Evi’ne destek olarak çalıştı. PSS’de (Psikososyal Destek) 3 yıl saha görevlisi, 2 yıl Erişim Görevlisi olarak çalıştım. Bu yazıda, son zamanlardaki sorumluluğum kapsamında edindiğim tecrübeleri sizlerle paylaşmak istiyorum.

Birleşmiş Milletler Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Kadınların Güçlendirilmesi Birimi Urfa-Viranşehir Proje Sorumlusu olarak, Hayata Destek tarafından UN Women’ın desteğiyle hayata geçirilen ‘Kadınların Adalete Erişiminin (Hak ve Hizmetler) Desteklenmesi’ projesi kapsamında Eğitimci olarak eğitimler aldım ve Hayata Destek gönüllüleri ile yakın bir şekilde çalıştım. Şu anda Viranşehir’de gönüllülerle kadınların hak ve hizmetlere erişimi için çalıştaylar düzenlemeye devam ediyoruz. Çalıştayları Feranşehir’in kırsal mahallelerinde, açık alanlarda ve yüz yüze, kadınlarla kolaylaştırıcı olarak görüşme fırsatı bulduk. Bu eğitimlerin kapsamını özellikle kırsal mahallelerde genişletmek istedik çünkü saha çalışmamız oradaki kadınların bu eğitimlere çok ihtiyacı olduğunu gösterdi.

Ataerkilliğin, feodalizmin ve aşiret baskısının hüküm sürdüğü bir coğrafyada yaşıyoruz. “Kadınım, Haklarım Var” başlığı altında hazırladığımız bu alıştırmaları yayınlamaya çalışırken; Temel haklarını bilmediklerini ve bilseler bile bu haklara ulaşamadıklarını gördük. Çalışmalarımızın kadınların insan haklarını teşvik etmede ve somutlaştırmada büyük bir rol oynadığına inanıyorum.

Sessizlik de şiddet midir?

“Şiddetten korunma haklarımız” çalıştayını uygulamak için gittiğimiz köylerden birinde katılımcılara “Kadına yönelik şiddet hakkında ne düşünüyorsunuz?” diye soruldu. Biz sorduk. “Şiddet sadece dayak mı, yoksa susturulması gereken şiddet mi?” 37 yaşındaki Ayşe soruyor: “Yoksa kocandan mı şikayet ediyorsun?” Soru onu susturdu. Kadınlar yaşadıkları evde şiddete maruz kaldıkları veya şiddete maruz kaldıkları için; Onunla yüzleşmekten kaçının. O kadar ki şiddeti normalleştirmeye çalıştılar ve bunun normal bir durum olduğunu açıkladılar ve “Bu da hayatın bir parçası ve bazen böyle şeyler olabiliyor” diye yanıtladılar. Bütün kadınlardan buna benzer sözler duyduk: “Kocalarımız bazen bize vuruyorlardı. Yorgun ve sinirleniyorlar. Bazen biz de hak ediyoruz. Bizi her dövdüklerinde başkalarına söylesek utanırdık, düşerdik. Köylülerin dili… Zamanında yapsak neden erkekler bizi dövsünler? Bir şey istediklerinde uygun ve istedikleri gibi hareket ederler mi?” Bu cümleler kesinlikle şok ediciydi. Dışarıdaki tüm kadınlar neler yaşadıklarının farkında olsalar da, isim vermekten çekindiler.

İlham veren bir örnek

Aynı köyde eğitim hakları elinden alınan kızlar da vardı. Köyde ilköğretim düzeyinde eğitim almak mümkündü. Aileler çocuklarını sadece şehir merkezindeki liseye gönderiyor; Kızların orta öğretim için şehre gönderilmesi kınandı ve hoş karşılanmadı. Bir noktada, atölye çalışmaları sırasında kendi deneyimlerimi paylaşmanın önemli olacağını hissettim. Eğiticilerin Eğitimi’nde çokça bahsettiğimiz gibi, toplumsal cinsiyet eşitliği konusundaki toplumsal kalıpları kıran bir örnek bile çok önemliydi; Bu örnekler ilham kaynağı olabilir, böylece çoğaltılabilirler. Ve hikayemi anlatmaya başladım:

“Viranşehir’de doğdum, burada büyüdüm. Liseye gitmek istediğimde bütün akrabalarım babamı bu kararımdan vazgeçirmeye çalıştı. Ancak okula gitmek benim her şeyimdi. Güçlü arzularım ve başarım sayesinde Okulda, ailem her şeyi görmezden geldi Söylendi ve beni önce liseye sonra üniversiteye gönderdi.Öğretmen oldum şimdi insani yardımda çalışıyorum.Bakın buradayım.Ayaklarımın üzerinde duruyorum, hayatımı kazanıyorum. O gün babam beni okuttuğu için kötü söz söyleyenler şimdi beni ve kız kardeşlerimi görüyorlar kızlarını okula gönderiyorlar.”

Anlattığım örneğin kadınlar üzerinde derin bir etkisi oldu. Çünkü benim deneyimim onlara yabancı değildi; Ben de onları denemeye yabancı değildim. Bu coğrafyada kız ve kadın olmanın ne demek olduğunu hepimiz biliyorduk. Atölyeye devam ederken kadınlardan “İyi ki pes etmemişsin”, “Kızımın da okumasını istiyorum”, “Söylediklerini gerçekten düşüneceğim” gibi yorumlar almaya başladım…

dayanışma ruhu

Eğitim atölyeleri aracılığıyla kadınların birbirlerini duyabilecekleri ve konuşabilecekleri bir ortam yaratmak, yalnız olmadıklarını fark etmelerine yardımcı olur; Çalıştayın başlamasıyla birlikte kadınlar arasında bir dayanışma duygusu gelişir. Destek mekanizmalarını ekip çalışmasıyla öğrenmek ve öğrendiklerini çevrelerindeki diğer kadınlara aktarmak çok etkili bir dayanışma aracı oluyor. Benimki gibi iyi örneklerin ve rol modellerin yayınlanması kadınları sadece eğitmek ve cesaretlendirmekle kalmaz, aynı zamanda bu dayanışma ruhunu da besler.

Bunun gibi araştırmalar, toplumsal cinsiyet konularını tartışırken, geçim kaynaklarına erişimin kadınlar için ne kadar önemli olduğunu bize gösteriyor. Çünkü kurslarımızda hemen hemen her kadından duyduğumuz şey, kadınların her türlü şiddete göz yummak zorunda kalmalarının temelinde yoksulluk ve maddi imkansızlık olduğudur. Düzenli bir geçimleri olursa özgüvenlerinin artacağına, şiddet ve adaletsizlik karşısında sessiz kalmayacaklarına, kadın dayanışmasına daha fazla katkı sağlayabileceklerine inanıyorum. Bu projede de yapmaya çalıştığımız gibi, kadınlar arasında gerekli farkındalık oluşturulduktan sonra kadınların geçim kaynaklarına erişimlerinin desteklenmesi çalışmalarımızı daha faydalı bir yere taşıyacaktır. Çünkü biliyoruz ki kadın güçlenirse toplum da güçlenir.

Hulia İnanna
Yaşam Destek Görevlisine Erişim / Şanlı Urfa