5 Soruda Tanıyalım: Tekstil ve Aksesuar Sektörü

Kooperatif ve Sosyal Girişimlere Yönelik Destek Programı

Hayata Destek olarak İstanbul’da yürüttüğümüz geçim kaynağını destekleme projelerinde bu yıl kooperatif ve sosyal girişimleri destekliyoruz. Programdan faydalanan kooperatif ve sosyal girişimlere, ihtiyaçları doğrultusunda özel destekler sunuyoruz. Bu destekler arasında eğitimler, atölyeler, ayni yardımlar, danışmanlık, istihdam, pazarlama ve görünürlük giderlerinin temini, sosyal uyum faaliyetleri gibi ihtiyaç odaklı ve birbirinden farklı birçok başlık bulunuyor.

Destek programımızdan farklı sektörlerde faaliyet gösteren toplam 10 kuruluş faydalanıyor. Bir önceki blog yazımızda, gıda ve temizlik sektöründen 5 kuruluşu tanıma fırsatı bulmuştuk. Şimdi gelin, tekstil ve aksesuar sektöründe faaliyet gösteren diğer 5 partnerimize yakından bakalım.

Kuruluş hikayeniz nedir?

Birlikte Güçlü Kooperatifi: Sınırlı Sorumlu Birlikte Güçlü Kadın Girişimi Üretim ve İşletme Kooperatifi olarak, İzmir, Konak’ta hizmet, üretim ve aksesuar alanında çalışıyoruz. Kooperatifimiz bireysel üyelik üzerinden yapılandırılmış durumda. İzmir Suriyeli Mültecilerle Dayanışma Derneği çatısı altında çalışmalarımıza başladık. Kadınların çoğunluklu olduğu bu yapıda belli başlı sorunların farkındaydık; dil sorunu, istihdam sorunu, ayrımcılık gibi. Yaptığımız diğer çalışmalarla mülteci kadınları güçlendirmeyi hedefliyoruz ve bunun için istihdam sorununa böyle bir kooperatif kurarak çözüm üretmek istedik. Hâlihazırda üretim yapan kişiler vardı, fakat belli bir ekibimiz yoktu. 2020 yılında bir ekiple bu süreci başlattık. Ancak pandemi nedeniyle gündeme gelen kapanmalardan biz de etkilendik.  Şimdi bu arayı kapatarak, kapasitemizi geliştirmek istiyoruz.

Meryem Kadın Kooperatifi: S.S. Meryem Kadın Girişimi Üretim ve İşletme Kooperatifi; Türkiyeli, Suriyeli, İranlı,  Afgan kadınların dayanışma, eşitlik ve üretim ilkeleriyle 2020 yılının Temmuz ayında, Adana’da 37 ortakla kuruldu. Kooperatifimizin amacı, farklı üretim alanlarıyla kadınlara istihdam olanakları yaratmak ve kadınların güçlenmesini sağlamak. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ile Adana Büyükşehir Belediyesi ortaklığıyla hayata geçirdiğimiz kooperatifte, geçim kaynaklarına erişim odaklı çalışmalar yürütüyoruz.

Sector7: Sector7 Prod. Rek. ve Org. Tic. Ltd. Şti. 2006 yılında İzabela Erşahin tarafından kurulmuş olup 9 yılı aşkındır faaliyetlerini İstanbul, Pendik’te sürdürüyor. Kendisi de anne olarak tam zamanlı çalışamayan İzabela Hanım ev kadınlarına gelir getirici bir iş modelini düşünerek faaliyete başladı. 2012 yılından bu yana Zeynep Gümüş ile beraber çalışmalar yürütülüyor. Esnek zamanlı olarak ev kadınlarıyla üretim yapan bir şirket olarak 2 kişilik bir ekiple başlayan hikayemiz, bugün 120 kişiye ulaşmış bir ekibin yer aldığı sosyal girişimci bir yapıyla devam ediyor.

Zeytin Ağacı Derneği İktisadi İşletmesi: Zeytin Ağacı Derneği (Small Projects Istanbul) İktisadi İşletmesi, hane halkını geçindirme sorumluluğu olan, mesleki eğitim ve ekonomik yaşama katılma olanakları arayan dernek yararlanıcısı mülteci kadınların geçim kaynaklarına erişimini desteklemek amacıyla 2018 yılında kuruldu. İşletme İstanbul’da Zeytin Ağacı Derneği Toplum Merkezi içinde giyim ve aksesuar üretimi ile sürdürülebilir moda alanında faaliyet gösteriyor. İşletme, dernek yararlanıcısı kadınların mevcut ve potansiyel kaynak ve becerilerini kullanarak ekonomik hayata katılımlarını sağlamak adına bu iş koluna yönelmiştir. İşletme hem kendi markası olan ‘Muhra’ koleksiyonlarını global pazara sunuyor hem de el işi üretim ihtiyacı olan tasarımcılara, projelere ve üreticilere işgücü sağlıyor. Mevcut olarak yararlanıcı/çalışan 40 kadın eğitim, üretim ve satış faaliyetlerine aktif olarak katılıyor.

Zeytindalı Kooperatifi: S.S. Ankara Zeytindalı Kadın, Çevre, Kültür ve İşletme Kooperatifi 2004 yılında Ankara’da kuruldu. Kadınların sosyal ve ekonomik hayatta güçlenmesi için projeler yürüten ve kurduğu atölyeler ile adil üretim mekanları yaratan kooperatifin ana amacı kadın yoksulluğu ile mücadele etmektir.

Başlıca hedefleriniz ve faaliyetleriniz nelerdir?

Birlikte Güçlü Kooperatifi: Mülteci kadınların yaşamış oldukları sorunların başında istihdam geliyor. Kooperatif çalışmalarımızla istihdam sorununa çözüm üreterek mülteci kadınların güçlenmesine katkı sunmayı hedefliyoruz. Pandemi döneminde bir duraklama süreci yaşamış olsak üretimlerimizi sürdürdük. Şimdi bu üretimlerimizi satış yaparak değerlendirmek istiyoruz ve bunun için kapasite geliştirme eğitimleri alıyoruz.

Meryem Kadın Kooperatifi: Vizyonumuz; kadınların yaşamlarındaki olumsuzlukların azaltılması, toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması, sosyal izolasyonun ortadan kaldırılması, kadının gücünü görünür kılarak istihdam olanaklarının arttırılmasıdır. Misyonumuz; tüm dünya kadınlarının bir arada dayanışarak din, dil, ırk ayrımı yapmaksızın eşit birliktelikte üretim yapmasıdır. Meryem Kadın Kooperatifi, kadınların mevcut yaşam koşullarının iyileştirilmesine aracılık ederek istihdam olanaklarının artırılmasını sağlar. Kadın kooperatiflerinin gelişimi için kooperatiflerle iş birliği içinde gerekli şartları hazırlar. Üretim alanlarımız; siperlik üretimi, maske dikimi, açık alan tarımı, mantar atölyesi, meyve ve sebze kurutma, seracılık.

Sector7: Üretimimiz 2021 itibariyle 120 Türkiyeli ve mülteci ev kadınına istihdam sağlıyor. Pazar payımızı artırarak dezavantajlı daha fazla ev kadınına katkı sağlamak birinci hedefimiz. Mülteci ve Türk kadınların uyum içinde çalışmasına imkan sunmak ve bir zanaat öğrenerek gelir getirici faaliyetlerde bulunmalarına aracı olmayı amaçlıyoruz.

Zeytin Ağacı Derneği İktisadi İşletmesi: İşletme, yapılan üretim kalitesini ve satış kanallarını geliştirme yollarıyla yararlanıcı/çalışan mülteci kadınların mesleki ve yumuşak becerilerini geliştirme, sosyal yaşama katılımını artırma ve ekonomik refahını yükseltme hedefiyle çalışıyor. Üretimlerimiz; el işi kolları olarak dikiş-nakış, örgü, kroşe, baskı, küpe yapımı, ilgili eğitimler ve üretim koordinasyonunu kapsıyor. Yararlanıcı/çalışanlar aynı zamanda üretim sonrası satış aktivitelerine (ambalajlama, kargo gibi) de katılıyor. Muhra koleksiyonu için satışlar toplum merkezi içinde, çevrimiçi mağazalarda (web, sosyal medya), fuar ve etkinliklerde, ayrıca anlaşmalı mağazalar ve perakendeciler vasıtasıyla yapılıyor. Bunun yanı sıra sosyal amacı olan işletmeyi desteklemek isteyen üreticiler, tasarımcılar ve sosyal girişimler ile de işbirliği yapılarak, kendi üretim ihtiyaçları için iş gücü sağlanıyor.

Zeytindalı Kooperatifi: Hâlihazırda 24 ortağı olan Zeytindalı’ nın aktif olarak çalışan 4 atölyesi bulunuyor. Bu atölyeleri şöyle sıralayabiliriz: Mamak Dikiş Atölyesi (bez çanta ve benzeri üretimler), Gümüş Takı Atölyesi (gümüş ve mine işleme eğitim ve üretimleri), Gıda Atölyesi (baharat paketleme ve reçel vb. artı değer gıda ürünleri) ve Bez Atölye (tekstil üzerine araştırma ve üretim).

Bu destek programına başvuru yapma nedeniniz neydi?

Birlikte Güçlü Kooperatifi: Kooperatifimizin kapasitesini güçlendirerek network oluşturmak ve daha fazla insana ulaşmak istedik.

Meryem Kadın Kooperatifi: Mevcut tekstil atölyemizin kapasitesini ve makine çeşitliliğini artırarak hem kooperatifimizin altyapısını güçlendirmek hem de atölyemizin katılımcı kapasitesini yükseltmeyi planlıyoruz. Mevcut tekstil atölyemizde şu an için 3 katlı cerrahi maske üretimine yoğunlaşmış makine ekipman olmakla birlikte elimizde olan diğer makineler ile piyasaya çeşitli kumaş çantalar dikmekteyiz. Alınacak olan yeni makineler ile kooperatifimize gelen siparişlere daha hızlı cevap verebileceğiz. Bu başlı başına gelir getirici bir faaliyet. Ayrıca çalışma ortamımızda farklı milletlerden daha fazla katılımcının yer alabilmesiyle, birlikte üretimi deneyimleyen katılımcılar arasında sosyal temas ve uyumun geliştirilmesinin de önü açılacaktır.

Sector7: Destek programından faydalanmak istememizin nedeni kapasitemizi artırmak ve çalıştığımız ortamı daha güvenli, düzenli hale getirmek. Ayrıca iş faaliyetlerinin yanı sıra sosyal faaliyetlerimizi de zenginleştirmeyi amaçlıyoruz.

Zeytin Ağacı Derneği İktisadi İşletmesi: Destek programına başvuru iki temel amaç üzerinde şekillendi. İlk olarak işletmenin iç kapasitesini geliştirerek satış ve pazarlama kaynaklarını güçlendirmek, böylece gelir getirici faaliyetleri artırmak. İkinci amacımız ise yararlanıcı/çalışan kadınların farklı bir sosyal-ekonomik katılım modeli olan kooperatifçilik konusunda farkındalığı ve bilgisini artırmak yoluyla, demokratik ve eşit söz hakkına sahip olacakları bir çalışma modeline teşvik etmek.

Zeytindalı Kooperatifi: Zeytindalı Kadın Kooperatifi bünyesinde Ankara-Çankaya’da bütüncül ve çevre dostu yöntemlerle adil ve temiz bir giyim tekstili üretimi yapılması amacıyla Şubat 2021’de kurulmuş olan Bez Atölye’ye destek sağlamak temel amacımızdı. Bu atölyede çalışan geçici koruma veya uluslararası koruma altındaki mültecilerden ve yerel topluluklardan kadınlara verilecek eğitimlerle kapasitelerini artırmak, kooperatif bünyesinde daha fazla dezavantajlı kadın için gelir getirici üretimler planlamak ve dolayısıyla üretim şartlarını eşitleyerek sosyal fayda sağlamak hedefleriyle destek programına başvurduk. Bu eğitimlerde öğrendiklerimizle eşit bir düzlemde konuşabileceğimize ve ortak kararlar alarak atölyede birlikte çalışabileceğimize inanıyoruz.

Bu destek programı size nasıl bir katkı sağladı?

Birlikte Güçlü Kooperatifi: Kooperatif ve kooperatif yararlanıcısı kadınların kapasitelerinin gelişmesi, yaptığımız çalışmaların yaygınlaşması, görünürlüğümüzün ve satışlarımızın artması beklentisindeyiz.

Meryem Kadın Kooperatifi: Ekipman satın alımları sonucunda kapasitesi ve katılımcı sayısı artacak olan tesisimizde kumaş çanta dikimi ve çeşitli ev tekstili ürünlerinin dikimi konusunda eğitim ve ardından pratiğin yararlarını görüyoruz. Bu deneyimlerin katılımcılara kazandırılması ile hem dezavantajlı kadınların geçim kaynaklarına ulaşmaları sağlanmış hem de mesleki becerileri artırılarak istihdam piyasalarına erişebilmelerinin önü açılmış oluyor. Katılımcılara sunulan kapasite geliştirme faaliyetleri aynı zamanda toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve çocuk yaşta zorla evlendirmelerin önlenmesi, ayrıca cinsel sağlık ve üreme sağlığı, COVID’den korunma yöntemleri gibi başlıkları da içeriyor. Bu eğitimler sayesinde kadınların farkındalıkları artırılarak hem bireysel hem de toplumsal anlamda daha sağlıklı bir yaşama kavuşmalarını da hedefliyoruz.  

Sector7: Proje ekibiyle beraber doğru bir ihtiyaç listesi oluşturduk. Sorun çıktığında beraber çözüm yolu bulmaya çalıştık. Bu da sağlanan desteğin verimli kullanılmasını sağladı. Yerinde kullanabilmek için en doğru adımı beraber attık.

Zeytin Ağacı Derneği İktisadi İşletmesi: Destek programından beklenen çıktılar, kısa vadede (destek programı süresince) işletmedeki kapasite eksiği ve mevcut potansiyel konusunda farkındalık kazanarak yol haritası belirlemek (mevcut durumda kooperatifçiliğe uygun yapının olup olmaması, işletmenin ihtiyaçlarını belirlemek vb) ve işletmenin satış kapasitesini artırmak, finansal sürdürülebilirliği desteklemektir (hizmet alımı ve görünürlük çalışmaları gibi).  Uzun vadede ise işletmenin faydalanabileceği diğer kaynakları (diğer destek programları, network gibi) belirleme ve takip etme yoluyla işletmenin sürdürülebilirliği için uzun vadeli plan ve programlar yapmaktır.

Zeytindalı Kooperatifi: Kooperatife kursiyer olarak yeni katılan 10 kadının ve diğer kooperatif ortaklarının sosyal sermayelerinin güçlenmesini bu programdan sağlayacağımız başlıca fayda olarak görüyoruz. Bu fayda sayesinde zincirleme bir iyileşme etkisi de ortaya çıkıyor. Kapasiteleri artırılmış çalışanlarla Bez Atölye’de daha etkin işleyen bir üretim modeli kurulacağından, bu model içinde görev alan kadınların kendi geçimlerini sağlayabilmeleri mümkün olacak. Böylece kendi ayakları üzerinde durabilen kadınların özgüvenli bireyler olarak güçlenmesine de katkı sunulmuş olacak.

Geleceğe dair projeksiyonunuz nedir?

Birlikte Güçlü Kooperatifi: Mülteci kadınlara sosyal uyuma katılmaları için iyi bir rol model olmak istiyoruz.

Meryem Kadın Kooperatifi: Gelir getirici faaliyetlerimizde, iklim değişikliğine uyum eylem planları çerçevesinde hareket ederek güneş enerjisinden elektrik enerjisini karşılama ve yağmur suyu hasadı gibi tedbirleri uygulamayı istiyoruz.

Sector7: Sector7 ailesi olarak 5 yıl içinde pazar payımızı artırıp üretime katılım kapasitemizi 500 ev kadınına yükseltmeyi hedefliyoruz. Şirket içinde daha organize bir ekiple şeffaf, dürüst, adil bir ticari faaliyet yürütmek ve büyümek istiyoruz. Senelerdir bizimle iş yapan kadınlara yönetici pozisyonları için ek eğitimler vererek kurumsal yapımızı geliştirmeyi ön görüyoruz. Dünya Adil Ticaret Örgütü (WFTO) sertifikasyonu almak üzereyiz. Sürdürülebilir kalkınma hedefleri doğrultusunda ilerlemek ve Türkiye’de adil ticaretin temsilcilerinden biri olmak istiyoruz.

Zeytin Ağacı Derneği İktisadi İşletmesi: İşletme içi uzman kapasitesini artırmak (satış ve pazarlama, görünürlük), gelir getirmeye yönelik destek ve hibe programlarına başvurmak; partnerlikler geliştirmek, yararlanıcı/çalışanlar için grup dinamikleri ve takım çalışmasını güçlendirici proje ve programlar geliştirmek.

Zeytindalı Kooperatifi: Kooperatif olarak kurduğumuz üretim ve eğitim modelleri ile daha fazla kadına ulaşabilmek, Bez Atölye özelinde ise dahil olan kadınlarla birlikte adil ve şeffaf bir örnek üretim modeli yaratmak.